Soğan Doğrarken Neden Gözler Yaşarır ? Nasıl Önlenir ?

Soğan Doğrarken Neden Ağlarız?

Soğanın anavatanının Güneydoğu Asya olduğu sanılıyor. Günümüzde ise dünyanın her yerinde, özellikle sıcak iklim kuşaklarında yetiştirilmekte ve tüketilmektedir. Soğanın tarihi o kadar eskiye gitmektedir ki, kayıtlı tarihten de önce Çin, Hindistan ve Orta doğu'da yiyecek olarak kullanıldığı tahmin ediliyor.

Soğan yemeklerimize lezzet katar ama doğrarken de bir o kadar bizimle oyun oynar gibidir. Kolay ağlayamayanların bile soğan doğrarken gözyaşlarının birdenbire boşalı verdiğine çok şahit olmuşuzdur. Peki, soğan neden gözleri yaşartır hiç düşündünüz mü?

Soğanı doğrarken aslında onu oluşturan hücreleri de parçalamış oluruz. Soğan hücreleri allinazlar ve sülfidler olarak iki bölümden oluşur. Allinazlar, sülfidleri parçalayarak sülfenik aside dönüştürür. Kararsız bir yapıya sahip olan sülfürik asit kısa sürede uçucu bir kükürt bileşiğine dönüşür. Havada hızla yayılan bu gazı aslında soğan kokusu olarak algılarız. Yine bu gaz, gözümüze ulaştığında onu yakan bir aside dönüşür. Yani, gözümüzü yakan bu gazın kendisi değil, onun göz yaşımızla tepkimeye girmesi sonucu ortaya çıkan sülfürik asittir. Gözümüzü nemli tutan bu gözyaşı sıvısında oluşan küçük miktardaki sülfirik asit, çok duyarlı olan göz sinirlerini uyarır.

Sülfürik asit gözü tahriş eden, zararlı bir madde olduğundan, gözümüzdeki sinirlerin aldığı uyarıların tetiklemesiyle, gözyaşı bezleri daha fazla gözyaşı salgılayarak yabancı maddeleri uzaklaştırmaya çalışır. Aslında gözümüzü yıkayarak temizler! Göze kaçan yabancı maddelerin uzaklaştırılmasında da, gözümüzün bu kadar duyarlı olmasının önemi çok büyüktür.  Gözümüze toz gibi yabancı maddeler kaçtığında da benzer tepkiler olur.

Soğan Doğrarken Göz Yaşarmaması için Ne Yapılmalı ?

Soğan kesilmeden önce ıslatılmalıdır. Mümkünse suyun altında doğranmalıdır. Bu şekilde soğan içindeki göz yaşarmasına sebep olan maddelerin hava ile teması en aza indirilmiş olur. Ayrıca bahsedilen maddeler soğan cücüğünde daha fazla olduğundan dolayı öneriler, soğanın tepesinden doğranmaya başlaması yönünde. En son cücüğü doğranmalı. SOğan doğranmaya başlamadan yarım saat önce buzdolabında dinlendirilirse de göz yaşarmasına engel olabilir. Çünkü bu etken maddelerin miktarı azalır. Deniz gözlüğü, lens vb. kullanmak da gözün bu maddelerle etkileşimini engellediği için etkili çözümlerdir.