Dejavu Nedir ve Nasıl Oluşur ?

Dejavu Nedir ?

Deja vu terimi Fransızca bir kelimedir ve kelimenin tam anlamıyla 'daha önceden görülmüş' anlamına gelir. Yaşanılan bir olayı daha önceden yaşamışlık veya görülen bir yeri daha önceden görmüş olma duygusudur. Ânı daha önceden yaşamışlık halidir.




Örnek verecek olursak, Antalya'ya arkadaşlarınızla bir geziye gidiyorsunuz.Sahilde arkadaşlarınızla gezerken aniden yan tarafta bulunan kadının içeceğini yere düşürdüğünü gördünüz. Gerçekleşen bu olay size içinizde o anı önceden yaşamışlık hissi veriyor ve kendi kendinizi ben bu anı yaşamıştım diye sorgulamaya başlıyorsunuz.

Dejavu Nasıl Oluşur ? - Dejavu  Neden Olur ?

Fenomen oldukça karmaşık, dejavu bir sağlık sorunu olan ve olmayan bireylerde görülebilmektedir. Araştırmalar insanların %70’inin bu deneyimi hayatlarında en azından bir kez yaşadığını göstermektedir.Yani bu yazıyı okuyanların çoğunluğu bu deneyimi şahsen yaşadı.

Her ne kadar Deja Vu olayları önceden görebilmek veya 6.his gibi psişik yaklaşımlara, önceki hayata ait hafızanın canlanması gibi daha da gerçek üstü yaklaşımlara konu olsa da, 

Bilimsel yaklaşıma göre: Deja Vu beynin hafıza merkezi ile alakalı bir hatadır. İncelenen örneklerde yaşanan olay daha önceden yaşanmışlık hissini verse de, hiçbir örnekte daha önce yaşanan olayın nerede, nasıl, ne zaman yaşandığına dair bilgiler bulunmamaktadır. Bu durumun muhtemel nedeni beyindeki kısa-zamanlı hafıza (şu ana ait bilgileri kaydeden) ve uzun-zamanlı hafıza (geçmişe ait bilgileri kaydeden) merkezlerinin farklı olmasıdır. Bir anomali sonucu beynin bilinçli kısmındaki kısa-zamanlı hafıza merkezi daha bilgiyi alıp işleyemeden aynı bilgi uzun-zamanlı hafıza kısmında işlenirse aradaki fark beynin anlık olayları işlemesinde bir hata yapmasına ve o an yaşanan olayın daha önceden yaşanmış gibi algılanmasına neden oluyor olabilir.

Ayrıca bilim, Deja Vu deneyiminin bilinen hastalıklarla ilişkisini de incelemiştir. Şizofreni, kişilik bozuklukları, anksiyete gibi nörolojik bozukluklarla ilişkili olabileceği düşünülen bu deneyim, bu bahsedilen hastalıklarla bir bağlantı göstermemiştir. En büyük yakınlık temporal lob epilepsisi ile olmuştur. 

Araştırmalar göstermiştir ki, temporal lob krizleri (Epilepsi) gelmeden hemen önce Deja Vu yaşanabilmektedir. Bu yakınlık, nörolojik düzeyde anomoli yaratacak elektrik akımlarının Deja Vu'ya neden olduğu sonucunu güçlendirmektedir.

Farmakolojik araştırmalar dopaminergic etkilerin Deja Vu görülme ihtimalini artırdığını göstermiştir. Amantadine ve phenylpropanolamine içerikli gribin semptomatik tedavisinde kullanılan bazı ilaçların karıştırılması sonucunda Deja Vu deneyimini belirgin şekilde arttırdığı rastlantı eseri tespit edilmiştir.